Osmanlı`da Asker Olacak Gençleri Güçlendirmek İçin Futbol Kulübü Kurulmuş
Üç kıtada altı asırdan fazla hükmeden Osmanlı Devleti`nde, ileride asker olacak gençlerin güçlendirilmesi için futbol kulübü kurulduğu ortaya çıktı.
Denizli’de 2 Mayıs 1915 yılında kurulan Denizli Gençler İdman Kulübü’nün tüzüğünde, ilginç hikâyesi yer alıyor. Denizli Belediyesi ve Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü işbirliğiyle toplanan şehirle ilgili 52 bin belge arasında bu tüzük de bulunuyor.
Girişinde, “Sağlam vücutta sağlam düşünce” anlayışının itiraz kabul etmez gerçeklerden biri olduğu kaydedilen tüzükte şu ifadelere yer veriliyor: “Özellikle Balkan Savaşı’nın gösterdiği gibi fikrî eğitim kadar beden eğitimi de bizde çok zayıf. Hâlbuki düşmanlarımızda bunlar iyi denecek düzeyde var. Bizim her türlü ferdimiz, az bir zorluk karşısında kesilip kalıyor! İki gün eksik gıda almamız, fiziki gücümüzü iflas ettiriyor, 5 kilometrelik bir yol hepimizi yoruyor. Hâlbuki düşmanlarımız günlerce -açlık derecesinde- eksik gıdalarla karlar içinde ve uzun yollar yürüdükleri halde zinde kalıyorlar. Doğal değil midir ki her hak, lâyık olanındır. Her hak ve ödül kuvvetli olana yönelir. İşte bunun için gençlerimize hayatın zorlukları ile mücadeleyi, madden ve manen kuvvetli hale gelmenin yollarını öğretmek lazım. Gençlerde yeniliğe, tembellik ve uyuşukluktan kurtulmaya karşı bir heves, heyecan uyandırmak için beden eğitiminin yaygınlaşması lazım.”
O dönemde büyük illerde beden eğitimine karşı genel bir akım ve eğilimin olduğu vurgulanan Osmanlıca vesikada, “Düne kadar pek bilinmeyen futbol meraklıları İstanbul, İzmir ve diğer bazı illerimizde önemli miktarda arttı. Kısa süre önce kurulan Galatasaray Futbol Kulübü, Romanya gibi birçok yabancı ülkede başarılar elde ediyor ve Türklerin adını yüceltiyor. Bazı gençlerin de uzun mesafeler koşmak, güneş altında bulunmaya alışmak ve yüzmek gibi sportif etkinliklere hevesleri artıyor. Yüzünü bir kadın gibi koruyarak vatanını unutan, beyaz, nazlı gençlerin yanında, yüzleri yaptıkları idmanlarla güneş altında kavrulmuş yüzler ne kadar sevimli ve övülmeye lâyıktır değil mi? Şimdiki gençlerin çevikliğe, her türlü tehlikelere karşı durabilecek sağlamlığa kavuşturulması, geleceğin Türk ordusunu oluşturacak bugünkü gençlerin her türlü zorluğa ve güçlüğe dayanabilecek hale getirilmesi için izciliğe alıştırılması gereklidir. İşte bu amacı gerçekleştirmek için memleketimizde de Denizli Gençler İdman Kulübü adıyla bir kulüp kurulmuştur.” ifadeleri kullanılıyor.
Tüzükte, maddeler halinde kulübün görevleri de sıralanıyor. Oyun zamanında yönetim kurulunun hukuk açısından diğer kişilerden farkı olmadığı, ilk maddede vurgulanıyor. Bazı önemli maddeler şunlar: “Kulüp bireylerinin giydiği kostümler eğer kendi malları ise kendileri tarafından, şayet kulüp tarafından satın alınmış ise kulüp veznedarı tarafından korunacaktır. Oyun zamanlarında çıkarılacak ve oyunculara dağıtılacaktır. Kulüp bireylerinden 6 kişi bulunduğu takdirde top alınarak oyun oynanabilir. Bu sayıdan az olmaları durumunda bu bireylere top teslim edilemez. Oyuncuların bünyelerinin dayanıklılığı, oyunun gerektirdiği düzeyde olmalıdır. Hattâ kulüp, bünyesi zayıf oyuncuların oyunun gereği uğrayabilecekleri sakatlanmalara karşı gerekli tedbirleri almakla görevlidir. Kulübümüz, aynı zamanda her kazayı engelleyecek önlemleri almakla yükümlüdür. Aksi takdirde her zayiatın sorumluluğu kulübümüzde olacaktır. Oynayacak gençler, 15 yaşından aşağı olmayacaktır.”
Denizli Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Hüdaverdi Otaklı, o tarihte kurulan kulübün gençlere örnek olması gerektiğini söyledi. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü`nde görevli tarihçi ve arşiv uzmanı Muzaffer Çetin de ortaya çıkan bu belgenin, 1966 kurulan Denizlispor Kulübü`nün tarihinin daha eskiye dayandığını, Denizli Gençler İdman Kulübü’nün bir uzantısı olabileceğini gösterdiğini belirtti.
Girişinde, “Sağlam vücutta sağlam düşünce” anlayışının itiraz kabul etmez gerçeklerden biri olduğu kaydedilen tüzükte şu ifadelere yer veriliyor: “Özellikle Balkan Savaşı’nın gösterdiği gibi fikrî eğitim kadar beden eğitimi de bizde çok zayıf. Hâlbuki düşmanlarımızda bunlar iyi denecek düzeyde var. Bizim her türlü ferdimiz, az bir zorluk karşısında kesilip kalıyor! İki gün eksik gıda almamız, fiziki gücümüzü iflas ettiriyor, 5 kilometrelik bir yol hepimizi yoruyor. Hâlbuki düşmanlarımız günlerce -açlık derecesinde- eksik gıdalarla karlar içinde ve uzun yollar yürüdükleri halde zinde kalıyorlar. Doğal değil midir ki her hak, lâyık olanındır. Her hak ve ödül kuvvetli olana yönelir. İşte bunun için gençlerimize hayatın zorlukları ile mücadeleyi, madden ve manen kuvvetli hale gelmenin yollarını öğretmek lazım. Gençlerde yeniliğe, tembellik ve uyuşukluktan kurtulmaya karşı bir heves, heyecan uyandırmak için beden eğitiminin yaygınlaşması lazım.”
O dönemde büyük illerde beden eğitimine karşı genel bir akım ve eğilimin olduğu vurgulanan Osmanlıca vesikada, “Düne kadar pek bilinmeyen futbol meraklıları İstanbul, İzmir ve diğer bazı illerimizde önemli miktarda arttı. Kısa süre önce kurulan Galatasaray Futbol Kulübü, Romanya gibi birçok yabancı ülkede başarılar elde ediyor ve Türklerin adını yüceltiyor. Bazı gençlerin de uzun mesafeler koşmak, güneş altında bulunmaya alışmak ve yüzmek gibi sportif etkinliklere hevesleri artıyor. Yüzünü bir kadın gibi koruyarak vatanını unutan, beyaz, nazlı gençlerin yanında, yüzleri yaptıkları idmanlarla güneş altında kavrulmuş yüzler ne kadar sevimli ve övülmeye lâyıktır değil mi? Şimdiki gençlerin çevikliğe, her türlü tehlikelere karşı durabilecek sağlamlığa kavuşturulması, geleceğin Türk ordusunu oluşturacak bugünkü gençlerin her türlü zorluğa ve güçlüğe dayanabilecek hale getirilmesi için izciliğe alıştırılması gereklidir. İşte bu amacı gerçekleştirmek için memleketimizde de Denizli Gençler İdman Kulübü adıyla bir kulüp kurulmuştur.” ifadeleri kullanılıyor.
Tüzükte, maddeler halinde kulübün görevleri de sıralanıyor. Oyun zamanında yönetim kurulunun hukuk açısından diğer kişilerden farkı olmadığı, ilk maddede vurgulanıyor. Bazı önemli maddeler şunlar: “Kulüp bireylerinin giydiği kostümler eğer kendi malları ise kendileri tarafından, şayet kulüp tarafından satın alınmış ise kulüp veznedarı tarafından korunacaktır. Oyun zamanlarında çıkarılacak ve oyunculara dağıtılacaktır. Kulüp bireylerinden 6 kişi bulunduğu takdirde top alınarak oyun oynanabilir. Bu sayıdan az olmaları durumunda bu bireylere top teslim edilemez. Oyuncuların bünyelerinin dayanıklılığı, oyunun gerektirdiği düzeyde olmalıdır. Hattâ kulüp, bünyesi zayıf oyuncuların oyunun gereği uğrayabilecekleri sakatlanmalara karşı gerekli tedbirleri almakla görevlidir. Kulübümüz, aynı zamanda her kazayı engelleyecek önlemleri almakla yükümlüdür. Aksi takdirde her zayiatın sorumluluğu kulübümüzde olacaktır. Oynayacak gençler, 15 yaşından aşağı olmayacaktır.”
Denizli Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürü Hüdaverdi Otaklı, o tarihte kurulan kulübün gençlere örnek olması gerektiğini söyledi. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü`nde görevli tarihçi ve arşiv uzmanı Muzaffer Çetin de ortaya çıkan bu belgenin, 1966 kurulan Denizlispor Kulübü`nün tarihinin daha eskiye dayandığını, Denizli Gençler İdman Kulübü’nün bir uzantısı olabileceğini gösterdiğini belirtti.
